Garrett McNamara: van Jaws tot Nazaré

Introductie – Big wave pionier Garrett McNamara                    

Garrett McNamara is een naam die onder surfers met ontzag wordt uitgesproken. Deze Hawaïaans- Amerikaanse big wave surfer verlegde de grenzen van de surfsport door kolossale golven te berijden die de meesten slechts in nachtmerries tegenkomen. McNamara werd wereldwijd bekend toen hij in 2011 op Praia do Norte in Nazaré (Portugal) een monster van 78 voet (23,8 meter) bereed – op dat moment de grootste golf ooit gesurft. Deze spectaculaire ride leverde hem een Guinness World Record op en zette het slaperige vissersdorp Nazaré in één klap op de kaart van het wereldwijde surfen

Sindsdien is McNamara uitgegroeid tot een levende legende in de surfwereld. Hij was jarenlang wereldrecordhouder en heeft een sleutelrol gespeeld in de erkenning van Nazaré als dé plek voor mega-swell. Bovendien is hij de centrale figuur in de HBO-docuserie “100 Foot Wave”, waarin zijn jacht op de mythische 100-voets golf voor een groot publiek is vastgelegd. Met zijn mix van lef, visie en ervaring inspireert Garrett McNamara surfers overal ter wereld – en hij laat zien dat geen golf te hoog is om gedroomd te worden.

Zijn Jeugd – ongewone opvoeding                     

McNamara’s weg naar het surfsterrendom begon allesbehalve traditioneel. Hij werd geboren in Massachusetts (VS) in 1967, maar groeide op in een turbulente gezinssituatie. Als kind trok hij met zijn moeder en broertje Liam rond tussen Californië en Centraal-Amerika, een bestaan vol onzekerheid en avontuur. Op jonge leeftijd zag hij meer van de wereld dan de meesten – zo werd hij in Guatemala zelfs korte tijd door een lokale boer in huis genomen die hem wilde adopteren. Uiteindelijk belandde de familie in 1978 op de beroemde North Shore van Oahu, Hawaï, een drastische wending die Garrett’s leven voorgoed zou veranderen.

In Hawaï ontdekte de 11-jarige Garrett het surfen tussen de reusachtige golven van breaks als Sunset Beach en Waimea Bay. Hij keek op naar zijn jongere broer Liam en samen stonden ze bekend als onbevreesde bengels – pijn of angst leken niet tot hen door te dringen. Die jeugdige onverschrokkenheid vormde de perfecte leerschool voor het latere big wave werk. Op zijn 17e deed McNamara al mee aan prestigieuze wedstrijden zoals de Triple Crown of Surfing op Hawaï, waar hij hoge ogen gooide. Terwijl Liam aanvankelijk meer naam maakte in de surfscene, bleef Garrett vastberaden zijn eigen pad volgen.                    

Begin jaren 2000 vond er een revolutie plaats in het surfen: tow-in surfing – met jetski’s surfers lanceren op golven die te groot zijn om in te peddelen – werd populair. McNamara behoorde tot de eersten die deze innovatie omarmden. Met jetski-ondersteuning kon hij golven najagen die voorheen als onsurfbaar golden. Dit paste helemaal bij Garrett’s mentaliteit; hij droomde ervan de allergrootste golven ter wereld te vinden en te berijden, een missie die al snel zijn levensdoel werd. Dat onverzadigbare jagen op XXL-swell zou hem van Hawaï tot Alaska brengen – en uiteindelijk naar een piepklein dorpje in Portugal met buitenproportionele golven.

De doorbraak: een legendarische barrel op Jaws

McNamara’s grote doorbraakmoment kwam in het begin van zijn carrière, op een van ’s werelds meest gevreesde spots: Jaws (Peʻahi) op Maui, Hawaï. In 2003 pakte hij hier een barrel ride die direct de geschiedenisboeken inging. Garrett werd op een gigantische Jaws-set in de tube gezogen en verdween compleet uit zicht – om momenten later wonderbaarlijk weer naar buiten te schieten. Omstanders op de klif geloofden hun ogen niet; iedereen dacht dat hij verpletterd was door de daverende lip van de golf, totdat McNamara plotseling triomfantelijk uit de kolkende “green room” kwam. Die 20-voet barrel (ruim 6 meter hoog) bewees niet alleen Garrett’s ongelooflijke skills en lef, maar werd meteen surffolklore. “Ik dacht even dat dit het einde was, tot de golf me weer uitspuugde,” grapte McNamara later over dat moment, dat hem naar eigen zeggen zelf ook verbaasde.            

Deze ride – destijds vastgelegd op foto en video – ging viral in de surfwereld en katapulteerde McNamara naar internationale erkenning. Surftijdschriften wereldwijd plaatsten hem op de cover na zulke heroïsche momenten. Zijn naam werd synoniem met het tarten van de dood op monsterlijke golven. Ook won hij in 2002 samen met tow-partner Rodrigo Resende de Tow-in World Cup op Jaws, wat bevestigde dat Garrett tot de absolute big wave top behoorde. Dankzij de legendarische barrel bij Jaws kreeg McNamara het vertrouwen én de reputatie om nog grotere dromen na te jagen. Het was de ultieme springplank naar zijn volgende ambitie: het opsporen van de grootste golf op aarde, waarvan geruchten de ronde deden aan de andere kant van de wereld.

Nazaré – ontdekking van een nieuw big wave mekka                 

In 2010 kreeg McNamara een tip die zijn leven – en de surfwereld – voorgoed zou veranderen. Vanuit Nazaré, een onbekend kustdorpje in Portugal, had de lokale surfer en leraar Dino Casimiro hem benaderd met verhalen over ongekend grote golven die elke winter voor de deur van zijn dorp opdoemden. Jarenlang was Nazaré vooral een zomerse badplaats geweest, maar Dino zag potentie in de kolossale winterswells die tot wel 70-80 voet hoog konden reiken. Met steun van de plaatselijke gemeente nodigde hij McNamara uit om te komen kijken of deze “zee-monsters” surfbaar waren. Garrett hapte toe.

In het najaar van 2010 stond hij voor het eerst op de klif bij Praia do Norte en zag de Atlantische Oceaan letterlijk opbollen tot bergen water. Al bij de eerste sessies besefte McNamara dat Nazaré iets bijzonders had. De oorzaak: een gigantische onderzeese kloof – de Nazaré Canyon – die zich 200 kilometer in zee uitstrekt en als een trechter de oceaankracht richting de kust stuwt. “Al die energie komt samen in die canyon en zodra het ondiep wordt – kabóém!,” zo beschrijft Garrett het effect van Nazaré’s unieke geografie. Op 1 november 2011 schreef McNamara geschiedenis in Nazaré: hij liet zich met een jetski in een monsterlijke golf tow-en en reed die af met een mix van souplesse en sheer guts. De muur van water bleek 78 voet (24 meter) hoog te zijn – goed voor een nieuw wereldrecord. Die dag veranderde alles.       

McNamara’s wereldrecord-ride haalde headlines wereldwijd en trok direct andere big wave riders naar Nazaré. Waar vóór 2011 nauwelijks iemand het strand van Praia do Norte kende, werd het nu bestormd door de elite van het big wave surfen, allemaal vastbesloten om nóg grotere golven te temmen. Garrett zelf geloofde dat een 100-voeter mogelijk was in Nazaré, en bleef terugkeren om de grenzen op te zoeken. In januari 2013 lukte het hem opnieuw om een krankzinnig hoge golf te pakken – geschat rond de 100voet (30meter) – waarmee hij naar eigen zeggen zijn eerdere record overtrof. Of die daadwerkelijk 100 voet was, blijft onderwerp van discussie, maar één ding is zeker: Nazaré had zich gevestigd als de ultieme big wave arena.      

In de jaren sinds McNamara’s ontdekking is Nazaré geëvolueerd tot een wereldberoemde surfbestemming. De grootste namen uit de scene strijken elke winter neer in dit dorp van 10.000 zielen, op jacht naar XXL-swells. Het ene na het andere record is er verbroken. In november 2017 surfte de Braziliaan Rodrigo Koxa er een golf van 80 voet (24,4 m), waarmee hij officieel McNamara’s Guinness-record uit 2011 verbrak. In 2020 ging de Duitser Sebastian Steudtner nog een stap verder door een ongekende 86-voeter (26,2 m) te berijden – een nieuw wereldrecord, gevestigd in 2022.

Ook de Portugese spot itself heeft een vaste plek gekregen in de professionele surfcompetities. In 2016 hield de World Surf League er voor het eerst een Big Wave Tour event (de Nazaré Challenge). Daarnaast heeft Nazaré ook records opgeleverd in andere disciplines, zoals kitesurfen, en vestigde de Braziliaanse Maya Gabeira er meerdere malen het wereldrecord voor grootste door een vrouw gesurfte golf (recent 73,5 voet / 22,4 m in 2020).

De impact op het dorp Nazaré is enorm. Het voorheen rustige vissersplaatsje is nu een bruisend epicentrum van surf-toerisme in de wintermaanden. Praia do Norte en de iconische rode vuurtoren op de klif (Forte de São Miguel Arcanjo) trekken jaarlijks duizenden toeschouwers en media-crews die hopen een glimp op te vangen van de volgende reusachtige set. Lokale bewoners, die de oceaan altijd met een mix van respect en vrees behandelden, zien hun zee nu geëerd als een natuurfenomeen. Met recht kan worden gezegd dat Garrett McNamara en Nazaré onlosmakelijk met elkaar verbonden zijn. Hij heeft Nazaré’s potentieel aan de wereld laten zien, en Nazaré heeft Garrett geholpen zijn wildste surfdromen te realiseren. Samen schreven ze surfgeschiedenis – en het verhaal is nog lang niet voorbij.

HBO-serie “100 Foot Wave” – van cult naar mainstream

Wat McNamara en Nazaré meemaakten, was te spectaculair om niet te delen met de rest van de wereld. In 2021 lanceerde HBO de docuserie “100 Foot Wave”, met Garrett McNamara in de hoofdrol. De serie volgt McNamara, zijn gezin en een crew van elite-surfers gedurende meerdere jaren in hun poging om de eerste 100-voets golf ooit te surfen. Seizoen 1 richtte zich sterk op Nazaré – van de begindagen van Garrett’s missie tot de opbouw van de lokale big wave scene – maar al snel breidde de serie haar horizon. In latere seizoenen (de serie is anno 2025 al toe aan seizoen 3) reist de cast de wereld rond, van Cortés Bank midden op de oceaan tot Maui, Marokko en andere extreme breaks, altijd op zoek naar die ene magische swell.

100 Foot Wave is echter meer dan louter een aaneenschakeling van hoge golven. De serie belicht ook de persoonlijke verhalen, kameraadschap en opofferingen van de big wave gemeenschap. McNamara zelf is opvallend openhartig over de tol die zijn decennialange carrière op zijn lichaam heeft geëist. “It’s taken a toll,” bekent de inmiddels 57-jarige Garrett, doelend op de talloze wipeouts en crashes die hij heeft doorstaan. Zijn lichaam herbergt de sporen van dit extreme beroep: een arm ooit in negen stukken gebroken, en “honderden lichte hersenschuddingen, misschien wel duizend” heeft hij naar eigen schatting opgelopen door klappen op het water. Dergelijke onthullingen in de serie geven kijkers – zelfs buiten de surfwereld – een inzicht in de risico’s en passie die gepaard gaan met big wave surfen.

Naast McNamara introduceert 100 Foot Wave een cast van kleurrijke big wave surfers die met hem optrekken, onder wie Britse veteraan Andrew “Cotty” Cotton, Franse charger Justine Dupont, Hawaiiaanse waterman Kai Lenny, en talenten uit Portugal, Brazilië en de VS. We zien hun hoogtepunten en dieptepunten: van euforische ritten op reuzengolven tot angstaanjagende wipeouts en zelfs tragische verliezen binnen de gemeenschap (een aflevering behandelt de dood van een surflegende, wat iedereen doet beseffen hoe dun de lijn tussen adrenalinekick en levensgevaar is). De serie brengt deze verhalen met adembenemende cinematografie – van slow-motion beelden van brekende kolossen tot intieme momenten aan de keukentafel – waardoor je als kijker zowel de epiek als de emotie meebeleeft.

De impact van 100 Foot Wave is enorm geweest. Waar big wave surfen vroeger een niche binnen de surfwereld was, heeft de HBO-serie het fenomeen naar een mainstream publiek gebracht. Miljoenen kijkers, ook mensen die nooit op een surfplank hebben gestaan, raakten in de ban van Nazaré’s golven en McNamara’s droom. Critici prezen de serie om haar meeslepende verhaal en spectaculaire beelden. Het succes bleef niet onopgemerkt in de film- en tv-wereld: 100 Foot Wave kreeg meerdere onderscheidingen en nominaties. Zo won de serie in 2022 een Producers Guild of America Award voor beste sportprogramma. Ook werd hij bij de Emmy Awards twee jaar op rij genomineerd in categorieën als Outstanding Documentary Series en Cinematography. (Volgens recente berichten heeft de serie inmiddels acht Emmy-nominaties en twee wins op haar naam staan.) Deze erkenning onderstreept niet alleen de kwaliteit van de productie, maar bevestigt ook dat de wereld gefascineerd is door de kracht van de oceaan en de mensen die die kracht tarten. Dankzij 100 Foot Wave is Garrett McNamara uitgegroeid van surficoon tot echte tv-persoonlijkheid – maar bovenal heeft de serie laten zien waarom hij en zijn mede big wave surfers doen wat ze doen, en heeft het een nieuwe generatie geïnspireerd om grootser te dromen.

Gear ontwerpen: de Thule Aion Surfboard Bag

Hoewel McNamara bekendstaat om het bedwingen van watermassa’s, houdt zijn innovatiedrang niet op bij het surfen zelf. Recentelijk heeft Garrett zijn kennis en ervaring ingezet voor een nieuw avontuur op het droge: het ontwikkelen van de ultieme surfreis-tas. In samenwerking met het outdoormerk Thule – waarvan hij al jaren ambassadeur is – ontwierp hij een hoogwaardige travel bag voor surfboards, gericht op surfers die de wereld rondreizen op zoek naar golven. De kersverse Thule Aion Surfboard Bag (gelanceerd eind 2024) is niet zomaar een boardbag, maar een doordachte quiver-op-wielen, gevormd door McNamara’s decennialange reiservaring. Sleutelwoorden bij het design waren praktisch en duurzaam: Garrett wilde het reisleven van surfers vereenvoudigen (“één tas in plaats van tien” was zijn motto) en tegelijk zorgen voor een kleinere ecologische voetafdruk.

Het resultaat mag er zijn. De Thule Aion tas is gemaakt van stevige, 100% gerecyclede canvas-stof met een waterafstotende coating – gebouwd om tegen een stootje te kunnen en vele surftrips mee te gaan. De tas heeft wieltjes en biedt ruimte voor vier surfboards, zodat een surfer zijn hele quiver in één hoes kan meenemen . Slimme, verstelbare padding beschermt de neus en staart van elk board, of het nu een kleine fish is voor zomerse golfjes of een langgerekte Nazaré-gun voor de allergrootste bakken. Elke tas is bovendien voorzien van een intern “roll cage” frame om de boards tijdens transport extra te beschermen. Thule heeft er een gelimiteerde oplage van gemaakt: 500 stuks, elk persoonlijk gesigneerd door Garrett McNamara – een knipoog naar de exclusiviteit van dit product.

McNamara’s betrokkenheid bij de ontwikkeling van deze surf bag is duidelijk meer dan alleen zijn naam erop plakken. In interviews geeft hij aan dat hij bij elk detail heeft meegedacht, van materiaalkeuze tot modulair ontwerp, met het oog op duurzaamheid. “Alles wat ik heb, heb ik te danken aan de oceaan, dus voel ik de verantwoordelijkheid om iets terug te doen,” aldus Garrett, doelend op het gebruik van milieuvriendelijke materialen. Het project laat zien dat zijn passie voor surfen breder is dan alleen het rijden van golven – het gaat ook om het leven rond het surfen. Of hij nu een 60-voeter drop-in doet of ervoor zorgt dat je surfboards heel aankomen op bestemming, Garrett McNamara blijft een pionier. Met de Thule surfbag draagt hij bij aan het avontuur van vele surfers die in zijn voetsporen de wereld over trekken, op zoek naar die volgende grote swell.

Conclusie van het Garrett McNamara verhaal:

Garrett McNamara’s verhaal leest als een episch surfavontuur – van een ruige jeugd in Californië en Hawaï, naar heldhaftige barrels op Jaws, tot het ontdekken van ’s werelds grootste golven in Nazaré. Hij heeft de grenzen van het mogelijke in het surfen voortdurend verlegd en daarmee een nieuwe standaard gezet. Nazaré’s naam is voor altijd verbonden aan die van McNamara, en dankzij projecten als 100 Foot Wave kent nu ook het grote publiek de magie (en waanzin) van big wave surfen. Toch rust Garrett niet op zijn lauweren; hij blijft betrokken en innovatief, of het nu in het water is of daarbuiten. Zoals elke surfer weet: er is altijd weer een grotere golf te wachten net voorbij de horizon – en als iemand bereid is die aan te gaan, dan is het Garrett McNamara.